Met hartcoherentie ons hart en onze ademhaling aanwenden als oplossing voor allerlei stress gerelateerde en emotionele problemen.
In het boek “Uw brein als medicijn” van Dr. David Servan-Schreiber leren we een aantal ´life hacks´ om veerkrachtig in het leven te staan.
Onderscheid het RATIONELE en het EMOTIONELE brein
Evolutionair gezien zijn er drie grote delen in onze hersenen te onderscheiden: het reptielenbrein, het emotionele brein en het rationele brein. Nemen we het reptielenbrein en het emotionele centrum samen, dan kunnen we de hersenen opdelen in een ´emotioneel brein´ en een ´rationeel brein´. Beiden verschillen qua bouw, biochemische eigenschappen, organisatie van de cellen en functioneren.
Emotionele storingen zoals angsten, paniek, slecht slapen, onrust, neerslachtigheid, depressie, … zijn het gevolg van slecht functioneren van het emotionele brein.
Angststoornis, posttraumatische stressstoornis - Carla heeft voortdurend last van nachtmerries. In deze dromen wordt zij achtervolgd door mannen met bivakmutsen op, die haar met een pistool bedreigen. Deze nachtmerries zijn ontstaan nadat Carla twee jaar geleden slachtoffer was van een bankoverval. Zij werkte toen bij een bank en werd met een pistool op de slaap gedwongen geld te overhandigen. Dat gebeuren laat Carla niet los. Als zij op straat een bromfiets tegenkomt, schrikt zij nog steeds (de overvallers vluchtten per bromfiets). Doordat Carla volledig verstijft als er ´ongure typen´ aan de balie komen, kan zij haar werk als bankbediende niet langer uitvoeren. Zij blijft nu veel binnen en zorgt ervoor dat de deuren goed op slot zitten. De laatste tijd is zij erg prikkelbaar en kan bij het minste of geringste kwaad worden. Haar vriendinnen zoekt zij steeds minder op; het contact is er niet meer, zij voelt zich ´een vreemde´.
In ideale omstandigheden zijn het emotionele systeem en de prefrontale cortex in verbinding en werken ze samen. Een nauwe samenwerking is van cruciaal belang om in de ´flow´ te komen. Het emotionele brein geeft energie en richting aan, het rationele brein organiseert de uitvoering.
Hoe kunnen we het emotionele brein terug genezen wanneer het op hol is geslaan? Hoe kunnen we ons emotionele systeem terug ´resetten´ na negatieve ervaringen, na T(t)rauma?
Volgens Dr. David Servan-Schreiber kunnen we het emotionele systeem beïnvloeden wanneer we methodes aanwenden die rechtstreeks op het lichaam inwerken. Door het lichaam als ingang te nemen, worden de natuurlijke mechanismen van zelfgenezing aangesproken. De omweg via ons rationele brein door middel van taal en probleemanalyse wordt bij deze methodes niet genomen!In dit artikel wordt er een focus gelegd op het hart en een bewuste ademhaling: hartcoherentietraining.
ONS HART, EEN WONDERLIJK ORGAAN
Uit allerlei wetenschappelijk onderzoek wordt duidelijk dat het hart een wonderlijk orgaan is. Het is een complex en zichzelf organiserend centrum dat informatie verzamelt en verwerkt, boodschappen uitzendt en communiceert.
- Ondertussen is geweten dat het hart een eigen netwerk telt van 10.000-den neuronen.
Dit “hartbrein” is een complex systeem met een eigen geheugen wat in staat is om onafhankelijk van de hersenen beslissingen te nemen. Het hart kan naast autonoom beslissen ook onze hersenen beïnvloeden. - Het hart blijkt een variatie uit te stralen in elektromagnetisch veld, wat invloed heeft op alle cellen van het lichaam.
- Het hart is tenslotte een hormoonfabriek. Het maakt adrenaline, oxytocine en het ANF-hormoon aan. Dit laatste reguleert de bloeddruk.
HART en HERSENEN zijn één intelligent geheel
Er is een enorme wisselwerking tussen het hart en de hersenen. Raakt het emotionele brein van slag, dan raakt het hart uitgeput. En dit heeft dan zijn weerslag op onze bloeddruk, het immuniteitssysteem en het verouderingsproces. Als het hart ontregeld geraakt, sleept het het emotionele brein mee…Lang is gedacht dat het hart beïnvloed werd door de hersenen en niet andersom. Uit recent wetenschappelijk onderzoek blijkt echter dat met name de hersenen worden beïnvloed door het hart. Uit onderzoek is gebleken dat er meer informatie wordt verstuurd door het “hartbrein” naar de hersenen dan andersom. Deze informatie komt de hersenen binnen via het emotionele brein.
Hieruit is geconcludeerd dat het mogelijk zou moeten zijn om via een beïnvloeding van het hart de informatie naar de hersenen, het emotionele brein in het bijzonder, te beïnvloeden.
Hartritmevariabiliteit (HRV)
De sterkste verbinding tussen het het hart en het emotionele brein loopt via het autonome zenuwstelsel. Dit zenuwstelsel regelt de werking van onze organen, en valt buiten onze wil en bewustzijn. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit een gaspedaal (adrenaline en noradrenaline gestuurd) en een rempedaal (acetylcholine gestuurd).
Bv. wanneer een konijn zit te grazen, veilig voor zijn hol, kan het elk moment zijn maaltijd onderbreken, zijn kop oprichten, zijn oren spitsen die de omgeving verkennen als radar, en de lucht opsnuiven om de aanwezigheid van een roofdier vast te stellen. Van zodra het sein ´veilig´ gegeven wordt, zet het vlug zijn maal verder.
Zowel onze rem als onze gaspedaal moeten in topconditie zijn zodat ze elkaars werking kunnen opheffen. Op deze manier kunnen mens en dier zich pijlsnel aan de invloeden van de omgeving aanpassen.
De directe weerslag van het verkeer tussen het emotionele brein en het hart is de normale veranderlijkheid van onze hartslag, de hartritmevariabiliteit (HRV). Omdat de twee systemen van het autonome zenuwstelsel altijd in evenwicht zijn, zijn ze voortdurend bezig het hart te versnellen en af te remmen. Daarom is de pauze tussen twee opeenvolgende hartslagen nooit gelijk. Ons hart klopt dus niet regelmatig! Er vindt voortdurend een versnelling en vertraging van ons hartritme plaats. De versnelling van het hartritme wordt veroorzaakt door de gaspedaal – het sympathische zenuwstelsel. Vertraging van het hartritme wordt veroorzaakt door de rem – het parasympathische zenuwstelsel. De analyse van de hartritmevariabiliteit geeft dus inzicht in de functie van het autonome zenuwstelsel.
Een blogartikel over hartritmevariabiliteit kan je hier vinden.
Vele activiteiten zoals ademhaling, lichamelijke beweging en zelfs gedachten beïnvloeden je autonome zenuwstelsel. Onderzoek door het HeartMath Institute in Californië heeft aangetoond dat gevoelens en emoties de grootste invloed hebben op je hartvariatie.
Wanneer mensen hun aandacht op hun hart richten en een gevoel van liefde, waardering of positieve zorg oproepen, leidt dit onmiddelijk tot een meer coherent hartritme.
Als je bang bent, zenuwachtig of gefrustreerd dan is de hartritmevariabiliteit ongelijk en onregelmatig. De hartritmevariabiliteit ziet er dan uit als opgejaagde bergpieken. Het hart kan ook een ander patroon laten zien. Dat is het geval wanneer je merkt dat je vertrouwd of gewaardeerd wordt, wanneer je leuke dingen doet en daarvan geniet. Het hartritme heeft dan een patroon dat er veel glooiender uitziet. De wetenschap noemt dit coherentie.
- daling van cortisol en andere stresshormonen
- daling van de bloeddruk (door daling van cortisol)
- stijging van het verjongingshormoon DHEA
- ook de productie van immuunglobulinen, de eerste verdediging tegen infecties en dergelijke, is gecorreleerd met de mate van chaos en coherentie
- evenwicht en stabiliteit in het autonome zenuwstelsel.
Hoe kunnen we in een toestand van hartcoherentie komen en wat is een hartcoherentietraning?
De hartslag en hartritmevariabiliteit worden aangestuurd door het autonome zenuwstelsel en dit staat op haar beurt weer sterk onder de invloed van gevoelens, emoties, én de ademhaling.
Hartcoherentie-oefening
De oefening bestaat uit drie stappen.
1 Hartfocus
Je legt je hand op je hart. Je hart zit iets meer naar rechts dan de meesten denken. Richt je aandacht vervolgens op je hart.
2 Hartademhaling
Je haalt rustig adem door je hart, ademt vooral goed uit - alsof de zwaartekracht je adem naar de grond trekt. Over iedere ademhaling doe je zo´n 12 tellen, 6 in en 6 uit. Doe dit tot je ademhaling rustig wordt, als vanzelf gaat.
3 Hartgevoel
Blijf ademen door het gebied van het hart. Denk terug aan een moment dat je je erg prettig voelde en probeer dat moment opnieuw te beleven. Het kan een moment van zorg, aandacht of nabijheid zijn voor een ander, of je huisdier; het kan om een vakantie-ervaring gaan of een hele leuke sportieve ervaring. Sta stil bij dit positieve gevoel, geef jezelf toestemming het te voelen.
Je kunt deze oefening bijvoorbeeld iedere dag 5 minuten doen. De methode kan je helpen om onmiddellijk je stress te verminderen. De stappen van hartfocus, hartademhaling en hartgevoel nemen een minuut in beslag. Hoe meer je de methode traint op momenten dat je niet al te gespannen bent, lekker in je vel zit, hoe beter je deze kunt toepassen als je angstig bent of een paniekaanval dreigt te krijgen. Door deze oefening zorg je er ook voor dat de verstoorde biochemische balans in je hoofd zich weer herstelt.
Ten slotte
Bij T(t)rauma komen mentale denkprocessen bewust en onbewust vast te zitten in rigiditeit en chaos. Hartcoherentie-training kan gebruikt worden als een techniek om de emoties te reguleren en om aan trauma gerelateerde ongewenste fysiologische processen stil te leggen of te balanceren. Op deze manier nemen de rigiditeit en chaos af. Met deze ´life-hack´ ervaar je meer zelfcontrole. Het emotionele systeem kan uit de ´alarm modus´ komen en zich richten op herstel, harmonie en veerkracht.Door het hartritme te optimaliseren en geregeld in coherentie te brengen, kunnen we meer weerstand aan stress bieden. We kunnen ons angstcentrum in het emotionele systeem onder controle houden en bouwen levensenergie op.
Hartcoherentietraining 🦋✨🙏🌱
Woensdagavond 15, 22 en 29 januari 2025 – 235,00 euro
Online training – 195,00 euro
Meer weten?
- “Uw brein als medicijn”, Dr. David Servan-Schreiber. 2003 Editions Robert Laffont, Parijs. Vertaling: Kosmos Z&K uitgevers Utrecht / Antwerpen. ISBN 9021528490
- “Blijven ademen, hartcoherentie als antwoord op burn-out, hyperventilatie en stress”, Katrien Geeraerts, Louis Van Nieuland. 2017 M-Books. ISBN 9789022333693
- Compleet handboek hartcoherentie, Caroline Gormand, 2022, Zuidnederlandse Uitgeverij (ZNU)
“All of life is the study of attention; where your attention goes, your life follows.”
In het 2018 volgde Mathieu de opleiding ´Hartcoherentie´ onder leiding van Louis Van Nieuland, auteur van het boek ‘blijven ademen’. Sindsdien geeft Mathieu met enorm veel passie hartcoherentietrainingen in geheel vlaanderen – in bedrijven, aan particulieren, in groep en individueel.
