Met een groeimindset angst overwinnen en minder piekeren
Wat als je jouw leven zou zien als een experiment? Geen eindeloze to-dolijstjes, geen vaste route, geen perfect script. Gewoon: kijken wat er gebeurt wanneer je iets nieuws probeert. Die gedachte – simpel maar krachtig – vormt de kern van wat ik in mijn praktijk vaak “explorer-modus” noem. En ze is verrassend effectief. Zeker wanneer angst en piekergedachten de overhand nemen.
Explorer-modus: nieuwsgierigheid als motor
In explorer-modus stap je even uit je onderbewuste automatische piloot van controle, perfectionisme of pleasegedrag. Je zegt niet: “Ik moet dit perfect doen“, maar: “Ik ben benieuwd wat dit met me doet.” Er komt ruimte voor nieuwsgierigheid, verwondering, zelfs speelsheid. En net deze mindset helpt je om te ontspannen terwijl je iets nieuws, ongekends en spannends verkent. Met deze houding halen we ons autonoom zenuwstelsel uit de kramp.
Neurobiologisch gezien kun je niet tegelijk in angstmodus én in explorer-modus zijn. Wanneer je in stress of angst zit, activeert je lichaam het sympathisch zenuwstelsel: de gaspedaal van je systeem. Je hartslag versnelt, je ademhaling wordt korter, je blik vernauwt. In explorer-modus daarentegen zakt je ademhaling, verzacht je blik, en opent je prefrontale cortex – het deel van je brein dat creatief kan zijn, angsten kan nuanceren en nieuwe mogelijkheden ziet.
Groeimindset: je brein trainen in vertrouwen
De explorer-modus is eigenlijk een praktisch voorbeeld van wat in de psychologie een groeimindset wordt genoemd. Het concept werd geïntroduceerd door de Amerikaanse psycholoog Carol Dweck, hoogleraar aan Stanford University. In haar baanbrekende boek Mindset: The New Psychology of Success (2006) legt ze uit hoe onze overtuigingen over leren en intelligentie een diepe invloed hebben op ons gedrag, onze motivatie én ons levensgeluk.
Volgens Dweck zijn er grofweg twee manieren waarop mensen denken over hun capaciteiten: een fixed mindset – waarin je gelooft dat talent en intelligentie vaststaan – en een growth mindset – waarin je gelooft dat je kunt leren, groeien en veranderen. Mensen met een groeimindset durven fouten maken, zijn veerkrachtiger en meer bereid om uitdagingen aan te gaan.
Becoming is better than being
Dweck werd in haar jeugd al geconfronteerd met het effect van labels en prestatiedruk op school. Die ervaring vormde de kiem van haar levenslange onderzoek naar motivatie, zelfbeeld en veerkracht. Haar werk benadrukt dat we als mens veel invloed hebben op onze ontwikkeling – als we maar bereid zijn om nieuwsgierig te blijven, te leren en vol te houden.
Mijn verhaal? Stoppen met een verslaving als experiment
Zelf ontdekte ik de kracht van explorer-modus toen ik besloot te stoppen met roken. Niet vanuit controle of zelfhaat, maar vanuit nieuwsgierigheid: “Wat zou er gebeuren als ik dit gewoon eens probeer?”
Ik sprak met mezelf af: “Ik hoef niet voor altijd te stoppen. Maar ik wil onderzoeken wat er met mij gebeurt als ik het nu even niet doe.” Die openheid gaf me ademruimte – letterlijk en figuurlijk. En het werkte. Het experiment werd een gewoonte. Zonder strijd, mét mildheid én uiteindelijk met een glasheldere intentie om een betere versie te worden van mezelf.
En dat is precies wat een groeimindset in beweging zet: ruimte maken voor kleine, haalbare experimenten. Niet vanuit het idee dat je moet slagen, maar dat je iets mag ontdekken. Dat maakt gedragsverandering veel duurzamer én vriendelijker voor jezelf. Met als uiteindelijk resultaat: jezelf 2.0 – dichter bij je waarden, dichter bij jezelf als kapitein van jouw leven.
Van overleven naar floreren
In mijn praktijk zie ik hoe deze manier van kijken een wereld van verschil maakt. Voor mensen die vastzitten in angst, in piekeren, in het gevoel dat ze moeten presteren of voldoen. Een explorer-modus activeert iets anders. Iets hoopvols. Je leert het leven tegemoet te treden met een open en zachte blik – zelfs als je je kwetsbaar voelt.
Groeien vraagt geen perfectie, wel bereidheid. Een groeimindset betekent: mild zijn voor jezelf wanneer je valt, nieuwsgierig zijn naar waarom het lastig is, en telkens opnieuw opstaan. Vanuit vertrouwen. Vanuit verbinding.
Wil jij leren leven vanuit een groeimindset? Ontdekken hoe jij jouw explorer-modus kan activeren – ook als het spannend wordt? Dan help ik je daar graag bij. Want de kracht om te veranderen zit al in jou. Elke dag zie ik het in mijn klinische praktijk: elke transformatie, elk experiment, begint met een eerste stap.
Ik wens je een inspirerende tijd van innerlijk onderzoek – is dat niet precies waarvoor we hier zijn?
Namaste,
Mathieu Devies
Klinisch psycholoog en lichaamsgericht psychotherapeut
