Zorgprofessionals maken in deze training diepgaand kennis met de polyvagaaltheorie van Stephen Porges en leren die toe te passen in de praktijk. Ik reik hen handvatten aan om zichzelf te reguleren met ademhalingstechnieken en om aan co-regulatie te doen bij mensen met gedrags- en emotionele problemen of met een verstandelijke beperking.
Wetenschappelijk onderbouwde training voor zorgprofessionals (VAPH, organisatie voor bijzondere jeugdzorg, …) bestaande uit verschillende delen:
DEEL 1: handvaten uit de ‘Polyvagale theorie van Porges’ toegepast voor pro teams in de zorg
DEEL 2: aan de slag met zelfregulatie door middel van ademhaling en biofeedback – hartcoherentie in de zorg
DEEL 3 (optioneel): Het ritme van regulatie bij personen met GES statuut en/of een matig- en diep verstandelijke beperking – handvaten voor co-regulatie in de dagdagelijkse praktijk.
Mathieu Devies
klinisch psycholoog / psychotherapeut / hartcoherentiecoach
Mathieu heeft meer dan 15 jaar ervaring in de sector personen met een beperking. Hij heeft jaren als begeleider, teamcoach en ortho-agoog gewerkt.
NEUROCEPTIE – het onbewust scannen op gevaar
Ons autonome zenuwstelsel scant onbewust voortdurend op gevaar. De term ‘neuroceptie’ van Porges beschrijft de manier waarop het autonome zenuwstelsel informatie verzamelt en verwerkt zonder gebruik te maken van het denkende brein. Ons autonome zenuwstelsel reageert hypersnel en automatisch met verschillende autonome processen op innerlijke, externe en relationele signalen van veiligheid én gevaar.
CO-REGULATIE
Een spanning of ontspanning is als het ware ‘besmettelijk’. Cliënten zijn vatbaar en afhankelijk van de spanning of ontspanning van hun begeleiders.
De wederzijdse beïnvloeding van zenuwstelsels van begeleider en cliënt is een reëel en wetenschappelijk onderbouwd gegeven. Door ons af te stemmen op de cliënt en tegelijk ontspanning aan te bieden door eigen zelfregulatie, voelt hij of zij zich veilig genoeg om zich te verbinden.
Om deze reden is het belangrijk dat zorgprofessionals sensitief zijn voor hun eigen arousal en signalen van stress.
Als zorgprofessional kan je jouw eigen regulatie en ontspanning in begeleidingssituaties inzetten. Je zelfregulatie als begeleider vormt een “secure base” voor de persoon met een beperking die hij of zij via neuroceptie oppikt. Middels co-regulatie zijn cliënten in staat zich veilig te voelen en kunnen ze hun eigen spanning reguleren.
Met deze concepten aan de slag in een training?
Een eerste deel van de training is opgezet om zorgprofessionals mee te nemen in het belang van zelfregulatie, gebaseerd op recente wetenschappelijk onderbouwde inzichten.
In een tweede deel van de training worden er handvaten aangereikt om via de ademhaling zelfregulatie te bevorderen. Er wordt gewerkt met hartcoherentie, een eenvoudige, meetbare en evidence based zelfregulatietechniek.
Veiligheid, verbinding, regulatie en co-regulatie zijn belangrijke begrippen binnen de neurowetenschap. Zoogdieren hebben elkaar nodig om te overleven en onze zenuwstelsels reageren op elkaar.
De polyvagale theorie van S. Porges leert ons dat gedragsstoornissen vaak een uiting zijn van een chronische dysregulatie in het zenuwstelsel. In een omgeving opgroeien waar je niet begrepen wordt en je je niet ondersteund voelt leidt er toe dat het zenuwstelsel in een ‘overlevingsmodus’ gaat. We sluiten onszelf af voor de omgeving waardoor de kans op herstel en verbinding afneemt. Probleem- of verslavingsgedrag gebruiken we als bescherming.
Veel cliënten in de zorg hebben veel meegemaakt en leven in een chronische overlevingsmodus. Je stem verheffen, kritiek geven, verbinding verbreken, sanctioneren of isoleren wakkert het vuur aan van het zenuwstelsel dat al in brand stond.
Als we zelf vervuld zijn van angst, boosheid, spanning of zorgen en ons bedreigd voelen, dan gaat ook ons eigen zenuwstelsel, net als dat van onze cliënten, in een vecht, vlucht of bevries modes. Ons zenuwstelsel is op dat moment niet in staat om te leren, logisch na te denken of te luisteren naar een ander. We komen helemaal vast te zitten in een negatieve interactiecyclus.
We kunnen deze vicieuze cirkel doorbreken door een veilig en trauma sensitief klimaat aan te bieden.
In dit deel leren we hoe ons zenuwstelsel functioneert en hoe het onbewust voortdurend de omgeving scant op signalen van veiligheid of gevaar. Dit inzicht is belangrijk om met mildheid naar gedrag en agressie te kijken.
Hoe meer we weten over ons zenuwstelsel, hoe meer we bewust worden van wat er nodig is om de noodzakelijke veiligheid, verbinding, voorspelbaarheid en emotionele beschikbaarheid aan kinderen en cliënten te bieden.
In deel 2 gaan we aan de slag met hartcoherentie, een evidence based, meetbare en eenvoudige ademhalingstechniek om stress te reguleren. Met een eenvoudige ademhalingstechniek kan je “arousal” en “autonome staat” actief veranderen en reguleren en de ander beïnvloeden (co-regulatie).
Hartcoherentie is een wetenschappelijk onderbouwd middel dat zijn werking in de praktijk in de strijd tegen burn-out meermaals bewezen heeft. Het heeft een gunstig effect op ziekteverzuim en het bevordert de performantie van de werknemers.
Schrijf je in voor de digitale nieuwsbrief.